Bir konu, aynı anda dünyanın her yerinde birinci haber olur mu? Sarsıyorsa olur. Klasiktir; köpek ısırırsa kimse bakmaz, adam ısırdı mı olay olur!… Aşağıdaki yazıyı nasıl başlıklıyım dedim, 16 milyar USD, 50 kişi, 170 milyar USD piyasa değeri… Yordu! Doğrudan vermek lazım, buyurun lütfen…
Dünyanın en popüler sosyal ağı olan Facebook’un ücretsiz mesajlaşma uygulaması olan Whatsapp’ı 16 milyar dolara (35 milyar TL) satın alması yeri göğü salladı. Bir daha ne zaman böyle bir haber çıkar bilinmez!… Rakamın ne ifade ettiğini anlamak için, ülkemizdeki en büyük birkaç şirketin piyasa değeri üzerinden küçük bir ufuk tutu yapalım: Garanti Bankası 11.8 milyar dolar; Turkcell 11.4 milyar dolar, Akbank 10.7 milyar dolar, Türk Telekom 9.5 milyar dolar, Enka 9.3 milyar dolar…
Küçük bir hatırlatma daha, Whatsapp’ın 16 milyar dolarlık piyasa değeri eşittir 50 kişi çalışan!
WhatsApp kurucularından Brian Acton , 11 yıl Yahoo’da mühendis olarak çalıştı, 2009’da Facebook’a iş başvurusu yapıp reddedildi. Twitter’dan “Facebook beni reddetti. Muhteşem insanlarla tanışmak için çok iyi bir fırsattı. Bir sonraki macerayı dört gözle bekliyorum”diye duyurdu. Birkaç ay sonra Yahoo’dan iş arkadaşı Ukrayna göçmeni Jan Koum ile Whatsapp’i kurdu. Sade, kullanışlı olduğu için beğenildi. WhatsApp, günde 27 milyar mesaj atılan, günlük yaklaşık 1 milyon yeni abonenin katıldığı, 400 milyon aktif kullanıcıya ulaşan bir teknoloji platformu olunca Facebook, Messenger isimli mobil sohbet uygulamasını devreye aldı. Uygulamanın aktif kullanıcı sayısı 350 milyonu aşamadı. Facebook Whatsapp’ı satın aldı. Facebook geçen yıl da fotoğraf paylaşım sitesi Instagram’ı 1 milyar dolara satın aldı. Facebook’un piyasa değeri 170 milyar dolar.
Hikayeleri farklı, geçtiği yollar aynı
Facebook, Instagram, Whatsapp ya da Google… hikayeleri benzer. Start-up olarak başladılar hızla büyüdüler, aynı alanda faaliyet gösteren bir başka şirket tarafından milyarlarca dolara satın alındılar.
Facebook, 2005’te Accel Partners’den 12.7 milyon dolarlık yatırım aldı, kurucu Jim Breyer’in şahsi servetinden yaptığı 1 milyon dolarlık yatırım, şirkete erken dönemde ivme kazandırdı. Melek yatırımcının ne kadar önemli olduğunu anlatmaya gerek kalmıyor. Google da kurulduktan sadece 1 yıl sonra girişim sermayesi şirketleri Kleiner Perkins Caufield & Byers ve Sequoia Capital’den yatırım aldı. Bugün değeri 363 milyar doları aşıyor.
Bugün birçok teknoloji şirketi aynı yolda ilerliyor. Birçoğu ya melek yatırımcılardan ya da girişim sermayesi şirketlerinden erken dönem yatırımları alıyor. Skype, Marc Andreessen’den; LinkedIn, Reid Hoffman’dan; Twitter, Peter Fenton; Pinterest, Jeremy Levine’dan aldığı yatırımlarla yoluna devam ediyor…
Başarı için deneyim paylaşımı şart
“Tüm Zamanların en iyi 20 Startup Listesi”ni süsleyen şirketler birkaç kişilik bir ekiple işe başlayıp, melek yatırımcılar ve giriş sermayesi şirketlerinden aldıkları destekle küresel ölçekli şirketlere dönüştüler. Bu şirketlerin başarısı girişimciler için de melek yatırımcılar için de önemli örnekler.
Bu tür şirketlerin en büyük değeri fikri mülkiyetleri… Bugün Amerika’daki şirketlerin yüzde 75’inin varlığı da fikri mülkiyete dayalı. Bu oran 1980’de yüzde 40 civarındaydı.
Start-up şirketlerinin hepsi ne yazık ki başarılı olamıyor. Çoğu erken evrede yok olup gidiyor. High Tech Start Up kitabının yazarı, start-up uzmanı John Nesheim bunu, girişimcilerin gerçek dünyadaki deneyimleri incelememiş ve girişim yapmış kişilerle tanışmamış olmasına bağlıyor. Çoğunluğu teknoloji odaklı fikirle kurulan start-up’ların erken evrede yok olmaması için yalnızca sermaye değil, mentorluk hizmeti de verecek, benzer sektörlerde çalışmış melek yatırımcılara ihtiyacı var.
Kendini doğru anlatan daha hızlı yol alır
Gelelim iletişim konusuna… Bu şirketlerin iyi birer marka yönetimi ve iletişim stratejisinin de olması gerekiyor. Gelecekteki yeni girişimlerin hepsinin birer Facebook ve Google olmasını bekleyemeyiz. Unutmayalım, bu şirketler internetin ve sosyal medyanın atası konumundalar ve marka algılarını da bu kanallardan yürütüyorlar.
Dikkat ederseniz, iletişim stratejileri, kurucularının başarı hikâyeleri üzerinden ilerliyor. Kilometre yaptıkları için anlatacak hikayeleri var… Diğer yandan yine unutmayın ki bu şirketler “ilk”ler… İlk’ler her zaman daha kolay hafızada yer bulur… TIME Dergisi kapağına taşıyınca, noktayı da koymuş oluyorsunuz: 170 milyar dolarlık bir şirketin sahibi ve henüz 26 yaşında iken TIME tarafından yılın insanı seçilen Mark Zuckerberg’den söz ediyorum…
Yeni dönem girişim şirketleri kendilerini, hem kullanıcılara hem de yatırımcılara anlatmak için öncekiler kadar şanslı olmayabilirler. Rakiplerin sayısı her gün artıyor, birbirinden ilgi çekici ve büyük potansiyele sahip birçok girişim, yatırımcı çekmek için sırada bekliyor.
Başarılı bir girişimi, doğru bir iletişim stratejisiyle geniş kitlelere ve yatırımcılara anlatabilmek için etkili mecra seçiminin yanı sıra hesaplanmış hedef kitle gerekiyor. Sosyal medya ve geleneksel medyanın birlikte hareket etmesi gerekiyor. Bu iş duygu değil, matematik işi artık. Facebook’un başarısız halka arz süreci ve kötü senaryo üzerine hiçbir iletişim stratejisinin oluşturulmamış olmasının şirketin medyada uzun süre olumsuz haberlerle yer almasına sebep olduğunu hatırlatmak isterim.
Yatırımcıların karşısına çıkıp, etkili bir sunumla kendisini ifade edemeyen bir girişimcinin yatırım alma olasılığı nedir sizce? Ya da karşısındaki hedef kitlenin “Bunun bana faydası ne?” sorusunu gerçekçi bilgilerle karşılayamayan bir sunumun kabul görme şansı?
Tüm zamanların en iyi 20 Startup şirketi
Şirket Kuruluş Tarihi Piyasa Değeri (Milyar dolar)
- Apple 1976 490
- Google 1998 363
- Microsoft 1975 302
- Amazon 1994 181
- Facebook 2004 170
- Tencent 1998 113
- Ebay 1995 69
- Baidu 2000 60
- Hewlett-Packard 1939 53
- Yahoo 1994 41
- Twitter 2006 31
- LinkedIn 2003 26
- Netflix 1997 21
- Palantir 2004 9
- Groupon 2008 7
- Craigslist 1995 5
- Dropbox 2007 5
- Zynga 2007 3.3
- Square 2009 3.2
- Rovio 2003 –
Kaynak: Vergestartups.com
Sektördeki en önemli satın almalar
- America Online (AOL) , Netscape’i 4,2 milyar dolara satın aldı.
- eBay Skype’i 2005 yılında 2,6 milyar dolara satın aldı.
- Google 2006 yılında YouTube’u 1,65 milyar dolara satın aldı
- eBay, PayPal’ı 2002 yılında 1,5 milyar dolara satın aldı.
- Facebook, Instagram’ı 1 milyar dolara satın aldı.
- Facebook, WhatsApp için 16 milyar dolara satın aldı.
