Yine İmam Hatip okulları gündemde. Yazımı yazarken Milli Eğitim Bakanı TV’de, “İmam Hatiplere özel muamele yapmıyoruz nereden çıkarıyorsunuz bunu anlamadım…” diyordu.
Eğitime çıkar odaklı insan kaynağı merkezi olarak baktık. Bir bakanımız geçtiğimiz gün özel sohbette bakanlığında çalışan nitelikli adam olmadığını söyledi. İşte sonuç. Buna dibe vurmak denebilir mi? Ben burnumu eğitim meselelerine soktum. Kendimi, staj konusunun içinde buldum. “Staj” ödüllü bir yarışma yaptık. Yetenek yönetimi uygulamaya çalışıyoruz. Deli diyorlar! Desinler…
Temel sorunumuz: Nitelikli insan kaynağı! Türkiye’nin en iyi üniversitelerinden mezun olan gençler iş bulamıyor. İş dünyası gençlerin, ne temel eğitimlerini, ne kişisel niteliklerini yeterli buluyor. Türkiye hala kısır tartışmalar içinde İmam Hatip mezunlarını konuşuyor. Artık hiçbir patron koltuğunu haybeye kızına/oğluna bile bırakmıyor, eğitimi zayıf İmam Hatip’ten mi eleman alacak?…
Aşağıda görüşlerini okuyacağınız kişiler toplumda karar verici sıfatı taşıyorlar, “İndeks Strateji Yarışması”nın Danışma Kurulu üyelerinin bir bölümü. Türkiyede eğitim işdünyası ilişkisini anlattılar. Tartışmanın odak noktası stajdı. Ben de aralara küresel gelişmeleri serpiştirdim.
Tınaz Titiz Beyaz Nokta Vakfı Kurucusu/Kültür ve Turizm eski Bakanı: Öğrenciler, öğrenmeyi öğrenmek konusunda tamamen deneyimsizler. Bu öğrencilerin tek bildikleri şey, bilmediklerini gidip birisine sormak. Eğitim paradigmamızı öğretmekten öğrenmeye dönüştürmediğimiz sürece bu gemiyi yürütemeyiz. İş dünyasıyla eğitim dünyası arasında giderek artan bir kopukluk var. Eğitim kurumlarının ilk görevi, iş dünyasının ihtiyacı olan insanları yetiştirmek olmalı. 50 yıl önce iş dünyasının ihtiyaçları sabitti.
Hindistan’dan üniversitelerinden her yıl 350 bin mühendis mezun oluyor. GE’nin yazılım işlerinin yüzde 48’i Hindistan’da yapılıyor. Orada 20 bin kişi çalıştırıyor. Siemens 3 bin, Oracle 5 bin Hintliyle çalışıyor.
Meltem Kurtsan Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER) Başkanı, Kurtsan İlaç Yön.Kur.Bşk.: İki yıl önce Diyarbakır’da bir toplantıya katıldık. Orada uygulanan birçok eğitim programının başarısız olduğunu gördük. Dicle Üniversitesi’nde eğitim gören 15 kız öğrenciyi İstanbul’a getirip KAGİDER üyesi kadınların şirketlerinde birer ay staj yaptırmaya karar verdik. Kızların hayatları değişti. Bir de iş sahibi olarak değerlendirme yapmak istiyorum. Stajyerlerin normal yürüyen işleri aksattıklarını düşünüyorum. Zamanı çok değerli olan yöneticinin zamanını alıyorlar. Şirketler, stajyerleri nasıl yönetebilir?
Nisan 2006 tarihli bir staj araştırmasına göre, ABD’de her yıl daha çok öğrenci staj yapmayı tercih ediyor. Çoğu genç avantaj kazanmak için birden fazla staj yapıyor (% 53). Stajyerlerin yüzde 64’ü tam zamanlı iş teklifi aldıyor.
Dr. Necdet Kenar MESS Eğitim Vakfı Genel Müdürü: Türkiye’de çok iyi üniversiteler var, ama doğru düzgün proje hazırlamadan, yazı bile yazmadan mezun olan öğrenciler de var. İş başvurusunda bulunan gençlerden kimse memnun değil. Bu gençlerde yalnızca teorik bilgi eksikliği görülmüyor. Kişisel gelişim konusunda eksikler, karar verme yetkileri gelişmemiş, iletişimde problemleri var, sabırları yok. Dünyanın sıkıntısı ortak: Yetenekli çalışanlar bulamamak. Bir tarafta hızla gelişen işgücü piyasası, teknoloji, yeni meslekler; diğer yanda buna ayak uyduramayan eğitim sistemi.
Tipik insan, günde 400 satır bilgisayar kodu yazarken, bilgisayarlar bunu bir saniyeden daha kısa sürede yapabiliyor. Artık hastalara bir dizi soru sorarak, teşhis koyabilen yazılımlar var. Bu nedenle klasik tıp, rutin, analitik ve bilgiye dayalı işlerden uzaklaşıp empatiye, öyküsel tıbba ve bütünsel bakıma yaklaşıyor.
Müge Yalçın MyExecutive Şirketi Kurucusı ve Genel Müdür: Seçme ve yerleştirme işi yapmama rağmen zaman zaman işe aldığım kişiler için bir süre sonra; “Ben bu kişiyi işe nasıl almışım?” diyorum. Ama staj yaparken kişinin şirkete uygun olup olmadığını görüyorsunuz. Üniversitelere konuşma yapmaya gidiyorum. Anadolu’da daha samimi bir ilgi olduğunu gözlemledim.
Bireylere bir yıl daha fazla eğitim verebilen ülkeler verimliliği ve ekonomik geliri yüzde 3 ile yüzde 6 arasında artırabiliyor. Temel yeteneklere sahip olmayan kişiler, daha çok işsizlik/fakirlik riskiyle karşı karşıya.
Metehan Sekban Bilgi Üniversitesi MBA Direktörü: Hepimiz bir şeylerden şikayet ediyoruz. Ben de liselerden şikayet ediyorum. Öyle öğrenci gönderiyorlar ki, ne yapsam olmuyor. Üniversitedeki öğrencilere; “Staj” dediğinizde, yakalayamıyorsunuz. En azından babalarının yanında çalışacaklarını düşünüyorlar. Dördüncü sınıfa gelince panik oluyorlar. Mezun olunca ne yapacaklarını bilemeyip master için okula dönüyorlar.
Gelecekte eğitimsel anlamda varolan farkların açılacağı tahmin ediliyor. 1998’den bu yana eğitimin işgücü piyasasındaki değeri, arzdan daha hızlı arttı. Bu da yeteneğe olan ihtiyacın, yetenekli çalışan sayısına oranla daha hızlı arttığını gösteriyor.
Şule Tanju Taray Consulting Kurucu Ortak: Stajın İstanbul dışında yaygınlaştırılması önemli. Çeşitli üniversitelerde seminerler vermeye gidiyorum. Anadolu’da katıldığım seminerlerde öğrenciler bana; “Kendimizi nasıl farklılaştırabiliriz?” diye soruyorlar. Staj, öğrenciler için önemli bir fırsat. Birçok firmanın Anadolu’da şubesi yok, pek çok şehirde sektör kısıtlı.
Bugün 30 OECD ülkesinin neredeyse tamamı 1960 yılındakinden daha fazla üniversite mezunu çıkarıyor. Artış hızı farklı. İrlanda, Portekiz ve İspanya sıralamada yükseldi. İngiltere, Fransa ve İtalya’da kıpırdama yok. Almanya geriledi.
Prof. Dr. Ruhi Kaykayoğlu Siemens Akademi Genel Müdürü: Üniversiteler temel işlevleri olan, sanayiye yol göstermek, inovasyon yapmak ve patent çıkartmak için uğraşmıyorlar. Bu durum hiçbir öğretim görevlisinin umurunda değil. Üniversitelerin kendi sorunları var. Üniversite, kaotik öğrenci yetiştiriyor. İki milyon kişi ÖSS’ye giriyor. 110 bin kişiyi üniversiteye alıyoruz. Bana göre hepsi aynı: Koç, Pamukkale, Selçuk Üniversitesi… ÖSS, öğrenci eleyemiyor, sanayi hala ÖSS’ye göre eleman alıyor.
Hukukta, internet üzerinden birinci sınıf boşanma hizmetleri sunan merkezler açılıyor. Örneğin 249 dolara toplu hizmet veriyorlar. Pek çok avukat danışmanlık için saatte 100-180 dolar alırken, internet siteleri yasal form ve belgeleri 14.95 dolara indirmenizi sağlıyor.
Erdal Kabatepe AB – Türkiye İşbirliği Derneği (TURKAB) Genel Başkanı: Yurtdışında şirketler eleman yetiştirmek için üniversite kuruyorlar, bağışta bulunuyorlar. Üniversiteler gençleri hayata hazırlamıyor. Staj veren şirket de stajın nasıl verileceğini bilmiyor. Demek ki bu birleşimi iyi yapmamız gerekiyor. Staj verecek şirketler iş garantisi verebilir. Staj yoluyla şirketler iyi öğrencileri bulabilirler.
1960’larda Kore ve Afganistan aynı gayri safi milli hasılaya sahipti ve üçüncü derece eğitim alan yetişkinlerin toplumun tamamına oranında 30 ülkeden 21. sırada yer alıyordu. Bugün 30 OECD ülkesinde 25-34 yaş arasında eğitimli kesimin toplumun tamamına oranında Kore 3. sırada.
Cristina Monterrey PricewaterhouseCoopers Türkiye Talent Management’dan sorumlu kıdemli müdür: PwC olarak her yıl 150-200 yeni mezun alıyoruz. Dolayısıyla öğrencilerle çok fazla birlikte çalışıyoruz. Hiç tanımadığınız bir kişiye iş garantili staj vermenin kendi çalıştığım şirket için zor olduğunu söyleyebilirim.
Columbia Üniversitesi Tıp Fakültesinde öğrenciler “anlatımsal tıp” eğitimi alıyor çünkü araştırmalar tanı için hastanın anlatımının önemli olduğunu gösterdi. Yale Tıp Fakültesi öğrencileri resim dersi alıyor çünkü bu tanı gücünü artırıyor.
Tijen Mergen Doğan Gazetecilik Pazarlama ve İş Geliştirme Grup Başkanı / Milliyet Gazetesi İcra Kurulu Üyesi: Bana göre iki tip öğrenci var. Birincisi, özel ya da vakıf üniversitelerinde okuyan, çok fazla düşünmeyen, sorumluluk almayan öğrenciler. Nasıl olsa bir yerlerde bir şeyler yapacaklarını düşünüyorlar. İstedikleri zaman master’a devam ediyorlar. 30 yaşına kadar üniversiteye devam ediyorlar. Bir de Anadolu’da okuyan ve karamsar olan gençler var. “Okuldan sonra ben ne olacağım?” diye düşünüyorlar.
Türkiye’de eğitim/gençlik/işdünyasını takdimimdir. Saygılarımla.
İndeks Yönetim Strateji Yarışması bir sivil toplum girişimi. Staj yapmak ya da stajyer almak istiyorsanız: www.indeksiletisim.com
