Şirket ile ülke ilişkisi, kafa yormamız gereken çok önemli bir konu. Birey ya da kurum fark etmez, hepimiz ülkemiz kadar değerliyiz. Ülkemiz de bizler kadar.
Dünyanın önde gelen hizmet firmalarından PricewaterhouseCoopers, küresel ekonomiye yön veren şirket araştırmasını açıkladı. Olağan ve rutin bir rapor. Raporun içeriği tabii ki önemli ve dikkat çeken pek çok bilgiyle dolu. Benim dikkatimi çeken bir tek detay oldu, o da başlık!
Başlık aynen şöyle; “Apple ve Amerikan şirketleri küresel ilk 100’deki yerlerini korudular”. Anlayacağınız Apple bir yana dünya bir yana! Ülkelerden daha büyük ekonomi, daha yetenekli insan kaynağı, daha hızlı inovasyon kabiliyeti, daha iyi pazarlama ve satış ve her şeyden önemlisi daha büyük değer (!) sahibi olmak nasıl sağlanır?… Yumurta tavuk ilişkisi! Apple ABD firması olmasaydı bu kadar büyük olabilir miydi…
Düşünmemiz ve her birimizin katkı vermesi gereken önemli bir konu var o da şirket ile ülke ilişkisi. Hepimizin, birey ya da kurum hiç fark etmez, ülkemiz kadar değerli olduğumuzu düşünüyorum. Apple ölçeğinde tabii ki, ibre değişebiliyor. Koalisyonların, iş birliklerinin konuşulduğu günleri avantaja çevirerek pozitifizme yatırım yapmalıyız: birlikte nasıl ve ne kadar büyüyebiliriz… Ülkemize borcumuz, ülkemizin bize yükümlülüğü kültürel bir dönüşüm gerektiriyor şüphesiz. Türkiye’den irili ufaklı Apple’ların çıkabileceğini biliyoruz. Genç neslin başını çektiği girişim iklimi, teknoloji rüzgarı umutlu olmamız için anlamlı bir gerekçe!
PwC’nin global piyasa değeri çalışmasında 100 lider şirket araştırıldı. Araştırma, bu firmaların ilk 100’e girebilmesinin ve orada kalabilmesinin hiç kolay bir iş olmadığını gösterdi.
• ABD şirketleri lider pozisyonlarını genişletiyorlar. Dünyanın “Top 100” listesindeki şirketlerin yarısından fazlası ABD’li. (53 şirket) Çin/Hong Kong 11 şirket ile ikinci sırada ve İngiltere 8 firma ile üçüncü sırada.
• Apple dünyanın en değerli şirketi olarak ünvanını devam ettiriyor. (725 milyar dolar) Apple, hissedarlarına 56 milyar dolar pay dağıtmasına karşın şirket değerini geçtiğimiz yıla oranla yüzde 54 artırdı (+256 milyar dolar). Şirket en büyük ikinci şirketin neredeyse iki katı büyüklükte (Google 375 milyar dolar) ve listede en sonda yer alan firmanın 10 katı büyüklüğünde.
• “Top 100” listesine giriş rakamı 85 milyar dolar oldu. 2009 yılında bu rakam 45 milyar dolardı. Top 100’ün ortalama piyasa değeri 162 milyar dolar oldu, 2009 yılında bu rakam 84 milyar dolardı.
• Çinli internet devi Alibaba, 31 Mart 2015 tarihinde 205 milyar dolara yükselen, halka arzdaki 168 milyar dolarlık piyasa değeri ile listeye doğrudan girdi.
Top 100’e peş peşe 4 yıl liderlik eden Apple’ın başarısı benzersiz. Şirketin piyasa değeri yüzde 54 (+256 milyar dolar) yükselerek geçen seneki 469 milyar dolardan 725 milyar dolara yükseldi. Bu sıra dışı büyüme, 56 milyar dolar kar payı dağıtımından sonraki rakam. Google ile arasındaki fark 375 milyar dolar .
ABD, bu yıl dünyanın top 100 en değerli şirketinin 53’üne sahip. 5 yıl önce bu 42 şirketti ve geçen sene 47 idi. İlk 10 firmanın 7’si Amerikan şirketi.
Neden ABD ve Amerikan firmaları önde? Listede ilk 10’un 7’si, top 20’nin 13’ü ABD firmaları. Bu firmalara baktığımızda Apple, Google, Microsoft, Berkshire Hathaway ve Facebook gibi firmaların inovasyon ve global erişimleri yoluyla başarı elde ettikleri çok açık.
ABD şirketleri aynı zamanda ölçeklerini daha agresif bir şekilde kullandılar ve stratejik satın almalar yoluyla daha yüksek değerlere ulaştılar. Bu avantajlarla, risk iştahı ve risk odağı, diğer ülkeler ABD ile aynı seviyede rekabet etmek konusunda gölgede kaldılar.
Çin/Hong Kong ve İngiltere sabit kaldılar. (11 ve 8 şirket) Diğer BRIC ülkeleri 6 şirketten bire, Euro Bölgesi 18’den 15’e düştü.
2009 yılından bu yana tam 34 firma listelerden düştü. (28 tanesinin değeri düştü, 6’sı birleşme ve satın alma veya ayrılma yoluyla) listeye giren 34 şirketin 29’u büyüme yoluyla girdi. 5 tanesi ise halka arz veya şirket bölünmesi yoluyla dahil oldu: Alibaba (#22), Facebook (#17), Agricultural Bank of China (#29), Kinder Morgan (#90) AbbVie Abbott’tan spin off yoluyla (#86). 2009 yılından beri teknoloji ve finans firmaları en çok yükselenler oldu. 2009 yılında 11 teknoloji firması kombine olarak 997 milyar dolar değerindeydi. 2015 yılında 12 teknoloji firmasının değeri 2,8 trilyon dolara yükseldi.
Apple ne kadar büyük olursa olsun, rekabet ve hayal çemberimizden ne kadar uzak durursa dursun, örnek alınacak, ders çıkarılacak, öykünecek, kopyalanacak özelliklere sahip olduğunu düşünüyorum. Keiretsu gibi girişimcilik vahası olan bir organizasyonu yaratan fikir önderleri platformuyla tanıştıktan sonra büyük küçük bakmaksızın izlemek, gözlemek ve öğrenmek eylemlerinin önemini görüyorum.
