Synthesia derin öğrenme olarak bilinen “deep learning” teknolojisiyle üretilmiş yapay zeka tekniğine dayanan Londra merkezli bir teknoloji şirketi. İşi iletişim, faaliyet gösterdiği alan “derin medya”, geliştirdiği teknolojiyle avatar üretiyor. Avatarla da video prodüksiyon gerçekleştiriyor. Şirket bu prodüksiyonlar için farklı dillerde ürettiği içeriği, farklı dil ve istediği aksanda ses formatına dönüştürüyor, avatar içeriği okurken, konuşmasını farklı mimikle başarıyla icra ediyor tüm süreçler profesyonelce sentezleniyor. Metin ve kurgu için geçirilen zamanı ve onayı saymazsanız 10 dakikada bir prodüksiyon gerçekleştirilebiliyor. Ayda yaklaşık 10 bin video üretebilme kapasiteye ulaşabilecek bir seri üretimden söz edilebiliyor.
Synthesia, aralarında dünyanın önde gelen iletişim ajanslarından, hükümetlere ve kim bilir ne kadar çok özel ve tüzel kuruluşun bulunduğu müşteri kitlesine sahip. Üretilen videolar, kamu yararına spotlardan farklı haber türlerine uzanıyor. Gerisini, birkaç saniyelik reklamdan uzun metrajlı filme kadar seçenekte ilerleyebileceğiniz hayal gücünüze bırakıyorum. Synthesia teknoloji girişimi olarak çıkışını melek yatırımcılardan toplamayı başardığı 66 milyon dolarlık yatırımla gerçekleştirmiş.
Geçtiğimiz ay Venezuela’da büyük bir olay patlak verdi. Bir youtube kanalında yayınlanan İngilizce video ülkede turizmin patladığını müjdeledi. Bir başka kanalda da geçici hükümete ilişkin kötü yönetim dile getirildi, milyon dolarlık fonların nasıl yok edildiği ifade edildi. Hükümet yanlısı kanallar bu haberlerin rüzgarıyla Devlet Başkanı Nicolas Maduro’yu öve öve bitiremediler. İki farklı kanal, iki farklı sunucu, iki farklı haber! Meğer haberler yalan, sunucular avatarmış. Kim bilir daha kaç adet avatar ve yalan haber var?… Yapay zeka kötü bir teknoloji değil. Kötüye kullanılması telafisi mümkün olmayan sonuçlar yaratıyor.
Güney Amerika ülkesi olan Venezuela dünyanın kanıtlanmış en büyük petrol rezervine sahip. Ülkede enflasyon yüzde 350, zengin toprak altı değerlerine karşın, toprak üstünde yoksulluk, yoksunluk ve şiddet yaşayan bir ülke. Ülkede sosyal adalet yok. Bir kesim çok zengin, büyük bir kesim fakir. Göç veriyor; 2015 itibarıyla 7 milyon vatandaş ülkeyi terk etmiş. Siyasi yapı; tek adam rejimi. Medya iklimi; yalan haber cenneti.
Synthesia’nın Venezuela bağlantısı ne? Venezuela’da ortaya çıkarılan avatarlı yalan haberlerin Synthesia teknolojisi kullanılarak hazırlanmış ve yayınlanmış olması. Şirket ilişkiyi reddediyor, ülkede müşteri tabanının kötü – kaçak kullanım yaptığını, denetim mekanizmalarını güçlendireceğini ifade ediyor. Biz bu filmi Facebook, Google ve Twitter’da görmemiş miydik? Bundan sonra haberleri “bu haberi avatar sunuyor” gibi fligranla sunarak hedef kitleyi bilgilendirecekmiş. Benzer olay Synthesia’nın daha önce de Mali’de başına gelmiş.
Peki buradan ne çıkaracağız? Yalan ve yanlı haber konusunda her gün yazsak yetmez. Bu örnekle göstermek istediğim yalan haber yapma yöntemlerinin yalan haber içeriklerini gölgede bırakacak kadar ileri boyuta ulaştığı gerçeği. Bir ara derdimiz yalnızca içerikti şimdi sunumlar. Tabii denetimsizlik. Cambridge Analytica skandalını da unutmamak gerek. Bizi daha neler bekliyor kim bilir. Dünya inovasyon devrimi yaşıyor. Güler misin ağlar mısın.
Son cümlem medya okur yazarlığı gerçekten çok, ama çok önemli.
