Murat Talu genç ve başarılı bir işadamı. İlginç bir işi var. E ihale ve E satın alma yapıyor. Şirketinin ismi İntengo. İyi bir eğitim geçmişine sahip. Orta eğitimini TED Ankara Kolejinde, Üniversite eğitimini Bilkent’te tamamladıktan sonra Carnegie Mellon’da ihtisas eğitimi almış.
Yaprak Özer: Artık hiçbir şey eskisi gibi değil. Yaptığınız iş de eski köye yeni adet getiriyor. Türkiye için aslında 5 yıllık bir geçmişi var. Elektronik ihale ve elektronik satın alma konusunda çalışıyorsunuz. Kısaca bize anlatır mısınız tam olarak nedir bütün bu işler?
Murat Talu: Tabiî ki elektronik satın alma dediğimiz kurumsal şirketlerin, belli bir miktarın üzerinde satın alma yapan şirketlerin tüm satın alma, teklif toplama, şartname paylaşma, ve pazarlıklarını elektronik ortamda gerçekleştirmelerine verilen isim. Şu anda biliyorsunuz mevcut durumda bir çok şirkette satın almada tekliflerin alınması ve pazarlıklar manuel olarak yürüyor; e-mail üzerinden, telefon üzerinden.
Yaprak Özer: Bol kağıt üzerinden.
Murat Talu: Bol kağıt üzerinden. Ve satın almadaki kişilere bağlı olarak yürüyen bir süreç var.
Yaprak Özer: Neden diye sorayım hemen. Buradaki ihtiyaç neydi tam olarak?
Murat Talu: Şimdi baktığımızda satın alma bir şirketin en kritik, stratejik fonksiyonlarından birisi. Şirketin karlılığı için satın alma çok önemli. Satın almada yapılan bir iyileştirme bir maliyet avantajı şirketin brüt karını birebir etkiliyor. Yani siz bu sene geçen seneye göre 1 milyon dolar daha iyi bir maliyetle aynı ürünü hizmetleri aldığınızda sene sonunda brüt karınız 1 milyon dolar artıyor. Bu kadar stratejik. Fakat satın alma hep bir destek fonksiyonu olarak görülmüş. Ancak son senelerde baktığımızda hem dünyada hem Türkiye’de satın almanın bu stratejik önemi anlaşıldı.
Yaprak Özer: Artık stratejik bir fonksiyona sahip olduğunu söyleyebiliriz…
Murat Talu: Aynen öyle. Ve bu satın almanın kayıt altına alınması, kişilerden bağımsız kurumsal bir yapıya kavuşturulması ve hem şirket içerisinde şeffaflaşması çok önemli.
Yaprak Özer: Maliyetleri indirmek için farklı bir şeylerden kısmaya çalışırdık. Bu da geçmişten geleceğe dönük konulardan bir tanesi.
Murat Talu: Satın alma maliyetlerini düşürmek çok önemli.
Yaprak Özer: Ne kadar düşebiliyor?
Murat Talu: Bizim ortalamamız yüzde 13 -14 gibi bir ortalama tasarruf görüyoruz.
Yaprak Özer: Hangi fonksiyonlardan baktığınızda tasarruf sağlamış oluyorsunuz bu süreçte?
Murat Talu: Burada çok farklı kategorilerde satın almalar yapılabiliyor. Bunun içerisinde malzeme alımları, mal alımları da var, hizmet alımları, taşeronluk hizmetleri, yatırım alımları da var. Dolayısıyla farklı kategorilerde yapılabiliyor. Kategoriden kategoriye tabi sağlanan tasarrufta farklar olabiliyor. Ama biz ortalamaya baktığımızda yüzde 13-14 gibi bir tasarruf görüyoruz.
Yaprak Özer: Peki nasıl bir fiziki ortam var? Uzun uzun el sıkışmaların kalmadığı bir ortam bu. İnsanların yüz yüze gelmediği, masa etrafında oturulmayan bir şey, bir onu da anlatın da tamamen kafamızda otursun.
Murat Talu: Şimdi şöyle normalde klasik süreçte yapılan her şey, artık elektronik ortamda, İntengo platformu üzerinde gerçekleştirilebiliyor. Bunlar nedir, bir tanesi satın alma. Öncelikle şartnamesiyle ne alacağını tanımlıyor.
Yaprak Özer: Örneğin şu kadar kalem satın alacağım diyor…
Murat Talu: Şu kadar kalem satın alacağım diyor. Bunun idari ve teknik şartnamesini sisteme koyuyor. Daha sonra bu satın almaya davet ettiği, teklif almak istediği tedarikçileri davet ediyor.
Yaprak Özer: Herkes katılamıyor mu bu platforma? Davet çıkartıyor.
Murat Talu: Kapalı, davet üzerine çalışan bir sistem. Beş tane tedarikçi davet etti diyelim, davet edilmiş tedarikçiler yine internet üzerinden kullanıcı adları ve şifreleriyle girerek şartnameyi görüyorlar. Şartnameyi kabul ediyorlar veya varsa yorumlarını yapıyorlar.
Yaprak Özer: Birbirlerini görüyorlar mı?
Murat Talu: Tedarikçiler birbirlerini görmüyorlar.
Yaprak Özer: Rakibimi görsem, kendimi ona göre pozisyonlasam daha iyi olmaz mı? Alan avantajlı pozisyonda değil mi?
Murat Talu: Alan avantajlı pozisyonunda derken, bu ürüne, kategoriye ve kaç tedarikçi olduğuna göre değişebilir. Az sayıda tedarikçi varsa alıcı için daha iyi. Çünkü öteki türlü aralarında anlaşma gibi konular gündeme gelebiliyor.
Yaprak Özer: Türkiye’de bir yıl boyunca ne kadar ihale yapılıyor. Yani bunun hacmi nedir? Biz neden söz ediyoruz, ne kadar satıl alma söz konusu? Siz bunun ne kadarını sağlıyorsunuz, yapıyorsunuz?
Murat Talu: Bununla ilgili çok net bir data vermek mümkün değil. Yani global olarak Türkiye’de sağlanan, yapılan toplam ihale sayısını söylemek mümkün değil. Biz şu an baktığınızda ortalama günde 15-20 tane ihale gerçekleştiriyoruz.
Yaprak Özer: Günde 15-20 tane. Önemli olan bunların hacmi herhalde. Ne kadardır?
Murat Talu: Bu sene elektronik ihaleyle gerçekleştirmeyi planladığımız hacim 600 milyon Euro.
Yaprak Özer: 600 milyon Euro. Peki siz rakipsiz misiniz yoksa bir sektörden mi söz ediyoruz?
Murat Talu: Rakiplerimizin datasını bilemiyoruz.
Yaprak Özer: Ama ortalama hacim nedir? Yani siz, 600 milyon Euro bu yıl içinde yapacağınız hacim bu. Onlar da sizin kadar yapacaklar mıdır?
Murat Talu: Bizim ana rakiplerimiz; grup şirketleri, belli başlı Türkiye’nin önde gruplarının içerisinde bünyelerindeki şirketler. Dolayısıyla onların da grup içerisinde hizmetleri var. Ama bağımsız bir şirket olarak en yüksek hacmi şu anda İntengo gerçekleştiriyor.
Yaprak Özer: Kamu ihalelerinden de söz edilebilir mi bu hacmin içerisinde? Kamuya da girdiğinizi biliyorum, nedir kamunun buradaki hacmi?
Murat Talu: Kamunun hacmi şu an burada çok düşük. Bunun sebebi de kamuda böyle bir proje olmasına rağmen hala tam olarak elektronik ihaleye geçilebilmiş değil. Kamuda baktığımızda Kamu İhale Kurumu bunun öncülüğüne elektronik ortamda satın alma…
Yaprak Özer: Neden, güven tesis etmiyor mu?
Murat Talu: Yani aslında dünyaya baktığınızda özellikle kamunun başı çekmesi lazım. En yüksek hacimli satın alma yapan ve çok daha şeffaf olması gereken yer kamu. Bu konuda da projeleri, çalışmaları var. Fakat hala tam olarak geçilebilmiş değil, çok düşük. Özel sektör Türkiye’de öncü şu anda.
Yaprak Özer: Bir gazete haberinde sizin Halk Bankası’yla bir projeye imza attığınızı okudum, başladı mı proje?
Murat Talu: Halk Bankası kullanıyor, iki seneye yaklaşıyor. Halk Bankası bir kamu bankası olmakla beraber kamu ihale kanununa tabi değil aslında. Kamu ihale kanununa tabi olan yerlerde hala elektronik satın alma ve elektronik ihalenin nasıl uygulanacağıyla ilgili çok net bir şey yok.
Yaprak Özer: Elektronik ihalede yüzde 15 gibi ortalama bir tasarruf sağlanması kadar sürecin şeffaf olması önemli değil mi? Yani belirli bir süre herhalde siz bu datayı saklıyorsunuz. Nedir o, şeffaflıktan ne anlamamız lazım?
Murat Talu: Şimdi şeffaflık çok önemli bir konu. Satın almanın yaptıkları her zaman sorgulanan şeyler. Elektronik satın almaya geçildiğinde İntengo platformunda bunların hepsi kayıt altında olduğundan dolayı satın alma çok daha hesap verebilir bir hale geliyor. Dolayısıyla üst yönetime karşı satın almayı tamamen şeffaflaştırıyorsunuz.
Yaprak Özer: Ne kadar saklıyorsunuz datayı?
Murat Talu: Geçmişe dönük olarak bütün datalar saklanıyor. Dolayısıyla herhangi bir sınırı yok. Kullanmaya başladıkları andan itibaren, 10 sene de kullansalar, 10 sene önceki datalara ulaşmak, tüm tekliflere, fiyatlara, kaç kişiden teklif alınmış bilgisine ulaşmak mümkün… Hepsi raporlanabiliyor.
Yaprak Özer: Kalem gibi ölçülebilir ürünü satın almak ihalesine çıkmak kolay ama ölçülemeyen konularda da ihaleye çıkılabiliyor musunuz? Yani bir iletişim hizmeti alacak, bunlar ölçülebilen, kiloyla, satın alacağınız ürünler değil. İşin kalitesinin önemli olduğu bir süreç. Nasıl oluyor burada nasıl işliyor bu ihaleler?
Murat Talu: Şimdi söylediğiniz gibi tanımlı bir ürün olduğu zaman bunun satın almasında, elektronik ihaleye çıkmak çok daha kolay.
Yaprak Özer: Ölçülemeyen değerleri, ürün ve hizmeti elektronik ortamda nasıl satın alıyorlar?
Murat Talu: Bir ürün olduğu zaman ortada; bunu tanımlamak, teklif almak ve firmaların fiyatlarını birbirleriyle kıyaslamak çok daha kolay. Ancak hizmet olduğu zaman -iletişim hizmeti gibi- çok daha zor, ama yapılamıyor değil. Şu an biz eğitim ve iletişim gibi hizmetleri de satışa sunuyoruz.
Yaprak Özer: Kiloyla eğitim alınabilir yani.
Murat Talu: Şartnamede eğitimin içeriğini, nasıl olacağını tanımlıyorsunuz. Bu şekilde firmaları elektronik ortamda yarıştırabiliyorsunuz. Aslında elektronik ortamda gerçekleşen şey, bire bir pazarlıktan farklı değil. Sonuçta iletişim hizmeti için birkaç firmayla nasıl pazarlık yapılıyorsa, bunu elektronik ortamda da yapmak mümkün. Tabi mümkün olduğu kadar iyi tanımlamak ve kalifiye olan tedarikçileri ve firmaları davet etmek çok önemli.
Yaprak Özer: Peki, dedik ki şeffaflık ve tasarruf sağlaması bu işin önemli unsurlarından biri. Başka hangi nedenlerle şirketler sizi tercih etsin?
Murat Talu: En önemli tarafı ciddi bir tasarruf sağlanması. Çünkü firmaları elektronik ihalede birbiriyle dinamik olarak yarıştırıyorsunuz. İkincisi ciddi bir şeffaflık avantajı var. Her şey kayıt altında oluyor. Üçüncüsü hız kazanıyorsunuz.
Yaprak Özer: Nedir bu hız?
Murat Talu: Elektronik ihaleler 20 dakika sürüyor. Bir açık eksiltme ortamı gibi düşünün. Siz 20 dakikada altı, yedi tedarikçiyi birbiriyle yarıştırarak en uygun fiyata ulaşabiliyorsunuz. Normalde haftalar sürecek bir süreç, 20 dakikada tamamlanmış oluyor.
Yaprak Özer: Böyle bir sistemi bir şirketin satın alması mümkün mü? Yoksa kiralıyor mu, bir platforma mı üye oluyor?
Murat Talu: Çalışma şeklimiz şöyle. Herhangi bir yatırım maliyeti yok şirketin. Şirketler yazılım veya donanım satın almıyor. Tamamen web’deki sistemimiz üzerinden, müşterilere özel bir sunucu kuruyoruz. Müşterilere kullanıcı adı ve şifre veriyoruz. Bu şekilde sisteme bağlanıyorlar. Tedarikçiler de aynı şekilde bağlanıyorlar. Dolayısıyla bir kurulum ya da konfigürasyon olmadığı için hemen kullanmaya başlayabiliyorlar.
Yaprak Özer: Galatasaray’ın Aslantepe stadının koltuklarını siz mi sattınız?
Murat Talu: Galatasaray’ın Aslantepe stadına satın alma danışmanlığı yaptık. Galatasaray’ın satın almalarında, onlara danışmanlık yaptık. Bizim bir faaliyet konumuz da satın alma danışmanlığı. Locaların, VİP koltukların ve stadın işletmesiyle ilgili satın almalarda danışmanlık yaparak, onlarla tecrübemizi paylaştık. Bunların hepsinin şeffaf ve raporlanabilir ortamda olmasını sağladık.
