Ünlü olmak ya da çok zengin olmak tek tek baktığınızda kolay. Hem zengin hem ünlü kalabilmek, yıllar süren bir imaj inşa etmek zor, ayrıca itibar isterseniz orada bir durmak gerek. Sürdürülebilir örnekler parmakla gösterilecek kadar az; aynı cümle içinde geçmesini şaşkınlıkla karşılayacağınızdan şüphem olmayan İngiltere Kraliyet Ailesi ile Kardashianlar, iletişim dersi verecek kadar ilerideler.
Majesteleri Kraliçe II. Elizabeth’in ölümü, iyi yazılmış bir senaryo, sofistike prodüksiyon ve profesyonel oyuncuların yer aldığı hayat boyu süren dizide yeni bir “episode”un başlangıcını haber veriyor. Ölüm haberiyle başlayan sosyal çalışmaları ve iletişim temposunu takip ederken “Keeping up with the Kardashians” izliyormuş hissine kapıldım. Hiçbir tesadüfe yer bırakılmamış, önceden hazırlıkları yapılmış, ince planlanmış. Her iki ailenin de kurdukları sanayinin özü, özel hayatlarını afişe ederek başarıya ulaşmak. Hedefi vurdukları kesin; akışın öylesine içindeyiz ki, kendi aile fertlerimiz gibi oldular. Ama bir düşünün; gerçekten ne kadar tanıyoruz onları? Kraliçe’nin bugüne kadar verilmiş bir adet röportajı bulunuyor. Hiç kimse hakkında konuşmamış oysa, gitmediği ülke tanışmadığı lider yok, yorum ve görüş sıfır. Kardashian’lar çok konuşuyor, birbirleriyle ilgili söylemedikleri yok… ama özel konularda, ideolojilerde, inançlarda kapalı kutu gibiler. Yüzlerindeki kırışıklıklara kadar tüm fiziki detaylarına hakim olsak da, onları bizi içlerine aldıkları kadar tanıyoruz.
DEĞERLER ve SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Sürdürülebilirlik Abidesi; İngiltere Kraliçesi Elizabeth’in ölümü, tanıyanda tanımayanda “eksilme duygusu” yarattı. Kraliçenin gençliği, sevdikleri, atları, mücevherleri, giyimi kuşamı ilgi odağı. Buruşmaz kırışmaz, saçının teli oynamaz klişenin kitabını yazmış kontrollü bir yaşam tarzını fazla bulsak da ona yakıştırıyoruz. Kafamızı çevirdiğimizde hep orada bulacakmış gibiydik…
Keeping Up With The Kardashians; ise adındaki gibi hızına yetişmek mümkün değil. Yaşamları, saygın yerleşik değerlerin hepsine karşı. Yanardöner meyve görüntüsündeler. Sansasyonun dibine vurmuş, skandaldan skandala koşuyorlar… Sabahtan akşama giyinip süsleniyor poz veriyorlar. Evleri, giysileri, sevgilileri, kocaları, hamilelikleri, saç renkleri, rujları-selülit kremleri… milyonların yakından takip ettiği, pek çoklarının hastası olduğunu itiraf etmekten utandığı pahalı yaşam süren seksi kadınlar… İşleri ve iş modelleri hayatı paraya çevirmek.
DIŞ GÖRÜNÜM – MESAJ – HESAP
Soft Power Modası; Kraliçe muhafazakar, yakasını boynuna kadar ilikliyor, özel günler için müthiş mücevherleri bir kenara bırakacak olursak, incisi ve kolunda çantasıyla aşırılıktan uzak, ölçülü tebessümle heykel gibi. Etek boyu diz hizası, ayakkabı topuğu kısa ve kalın. Kraliçenin tarzı bir matematik ürünü; bulunduğu ortam, günün anlam ve önemine göre hazırlanıyor. Çevresinde yer alacak bitki örtüsünün rengi, kalabalığın ruh hali, sayısı, yerleşimi hesaplanıyor. Kraliçe her zaman ilk bakışta seçilecek kadar önde, bağırmayacak kadar geride, temsil edecek kadar parlak ve saygın. Kurumsal imajı ülkenin yumuşak gücü. Tabii ki ailenin diğer fertleri özellikle yeni neslin tarzı daha modern ancak asla açık saçık değil.
Kardashian’lar adeta teşhirci; yarı çıplak dolaşıyorlar. Çekinmeden ağlıyor gülüyor, kavga ediyorlar… hedef kitleleri ne isterse onu yapıyorlar, istedikleri vücut ölçülerine ulaşmak için bıçak altına yatıyor, kilolarını gururla taşıyor, beller dar, kalçalar geniş, göğüsler füze, giysiler yapışık, dudaklar önde gözler kısık…
Kim Kardashian’ın MET Gala’da Marilyn Monroe’nun efsane giysisiyle boy göstermesi, anımsayın diğer ünlüleri tek kalemde sildi. Biz magazin içinde boğulurken o bir markanın yüzü, dünyayı kasıp kavuran bir nostaljinin yeni simgesi, gerilemeye başlayan “rating” kaldıracı, matematiği iyi bir projeydi.
TEKRARLA BAĞIMLILIK YARATMAK
Yılmadan aynı filmi izlemek; Nasıl oluyor da Kraliyet ailesine dair dizileri, filmleri ve belgeselleri izlememize, tabloid basının ürettiği tüm magazini kaçırmadan okumamıza rağmen bir kere daha ve kim bilir kaç kere daha aynı haberleri okuyor, dinliyor, fotoğraflara bakıyoruz… Ukrayna’dan sıkılan, enflasyon ve pahalılıktan bunalan, iklim krizinden yüzü gülmeyen medyaya bundan daha güzel can suyu olur mu? 10 İngiliz’den 6’sı monarşiyi destekliyor. Cenaze töreni yaklaşırken sokaklarda “o benim kralım değil” afişleriyle dolaşanlar birer ikişer içeri alınıyor.
Doyamıyoruz; Kardashian’lar günlük hayatlarını filme alıyor, incir çekirdeğini doldurmayan konuşmalar yapıyor, milyonları ekrana kilitliyor… Kardashian’larda, ilk ünlenen Paris Hilton’un asistanlığıyla işe başlayan Kim. Dünyanın en zenginleri arasına yaptığı yolculuk iniş çıkışlarıyla ilk bakışta Kraliçeninkinden uzağa düşse de hayatta kalmak için gözünü kırpmadan özel hayatını işe adaması Kraliçeden geride kalır yanı olmadığını gösteriyor. Disiplinli, iletişim her şeyi.
DİKKAT EKONOMİSİ VE PR
Dikkat Ekonomisi; Somut varlıklar ile elle tutulamayan değerler üzerine kurulan bir eko sistemde yaşıyoruz. Somut varlıklar olan arazi, bina, fonlar, mücevherler vb… değerini ölçmek kolay! Dünya üzerindeki insanların bir ölüm haberiyle kraliyete dikkat kesildiği dakikaların değerini hesaplamak o kadar kolay değil. Ben diyeyim milyon siz deyin milyarca dolar!… Sahne arkasında yer alan endüstriyi hayal etmekte güçlük çekiyorum. Markaların anlık dikkatimize ne paralar döktüğünü düşünün tahminde bulunmanız kolaylaşabilir…
Asrın PR Projesi; Her iki ailenin fertlerine tepeden tırnağa bakın. Aralarında meslek sahibi olan var mı? Aralarında eğitimi parmakla gösterilecek kadar iyi olan var mı? Aralarında uzmanlıkta ağzımızı açacak biri var mı? İletişim yetkinlikleri dışında hayır. İngiliz Kraliyet ailesi de Kardashian’lar da bir iletişim projesi. Milyonları ipnotize etmenin ve güç – servet yaratmanın uzmanlığına sahipler.
HİKAYENİN GÜCÜ
Tarihi yeniden yazmak; Yaşarken pek de ilginç bir kişilik olarak dillendirilmeyen Kraliçe, an itibarıyla dünyanın en renkli karakterine dönüştü. Öyle ki, Churchill, Thatcher, Blair, Brown vb. dönemleri ve diğerleri yaşanmamış gibi. Son dönemden örnek verecek olursak;
Stajyer Krala, Çaylak Başbakan Kraliçenin ölümüne, zamanlama açısından hayıflanan tek kişi İngiltere’nin yeni Başbakanı Liz Truss olmalı. Tam dünyanın tüm ışıklarını 150 milyar Sterlin değerindeki ekonomi paketiyle üzerine çekecekken Kraliçenin rol çalması, planlarını bozmuş olmalı. Bugün ekonomik kriz yaşayan İngiltere, vaktiyle üzerinde Güneş Batmayan İmparatorluk. Halbuki bunaltan güncel sorunlarda Kraliçe her zaman ferahlatan bir kurtarıcı olarak resmedildi. Sanırım giderayak ülke turizmini ve algısını canlandırıyor olmasına müteşekkir olmanın yanı sıra, kabinesini kurarken nefes alan hükümet memnun olmalı.
Pornodan Bloomber’e; Diğer ailede de durum farklı değil. Kim Kardashian’ın porno film yıldızı olduğunu, ailenin küçük yaştaki kızlarının tuhaf sağlık ve ahlaki yönden tasvip edilmeyen çıkışlarla dikkat çekmelerini anımsamakta güçlük çekiyoruz. Eskiden burun kıvrılan Kardashian-Jenner’lar artık Wall Street Journal, Bloomberg, Financial Times gibi ekonomi yayınlarının ilgili sayfalarında yer bulabiliyor. Kim Kardashian’ın hukuk eğitimi almak üzere okula döndüğünü okuduğumda, “temelde ne eğitimi olabilir ki?” diye düşünerek şaşırdığımı anımsıyorum. “Medya okur yazarı” olmak önemli, o zaman perde arkasını görebiliyorsunuz; eyaletler arası eğitim politikalarının farklı, sertifika programlarının ise sayısız olduğunu keşfediyorsunuz. Özetle asıl olan hikayenin gücü. Buna tarihi yeniden yazmak da diyebiliriz.
GÜÇ YA İTİBAR YA SERVETLE ÖLÇÜLÜYOR
Gayrimenkul Yatırımları; Majestelerinin ailesiyle “Biri Bizi Gözetliyor Evi” misali halka açık yaşamasına anlam vermek zor. Kraliçe II. Elizabeth, para yumurtlayan bir turizm elçisiydi. Yönettiği varlıklar ve yatırım tercihi geleneksel metotlarıyla Kardashian’ların yöntemlerinden çok farklı. Kraliçenin serveti ağırlıklı fiziki varlıklardan oluşuyor. En büyük arazisi ve mülkleri, “Crown Estate” tarafından yönetiliyor, gelirin bir bölümü Hazine’ye aktarılıyor. 15,6 milyar sterlinlik emlak portföyü, Regent Street ve St James’s gibi Londra’nın merkezinde. Bir de 1399’dan beri hükümdara ait olan 18 bin 248 hektarı kapsayan Lancaster Dükalığı diye bilinen özel mülkü var. Cheshire, Lancashire, Staffordshire ve Yorkshire’daki tarım arazileri, ticari mülkler – Londra’da Savoy – finansal yatırımlar, çiftlikler ile diğer evler, maden alanları ve kıyı şeridi (12 mil deniz tabanı) hakları, Aberdeenshire- Balmoral ve Norfolk – Sandringham saraylarından oluşan Dükalığın değeri 653 milyon sterlin. Pul koleksiyonu, yarış atları ve mücevherler… diğer varlık kaynakları.
Fenomen Ekonomisi; Dünyanın en tanınmış şahsiyetleri arasında olmaları servetlerinin asıl kaynağı. Zenginliklerini takipçileri üzerinden oluşturuyorlar. Örneğin Kim Kardashian 329 milyon Instagram takipçisini iş modeline dönüştürmek üzere kurduğu özel sermaye fonuyla gündemde. Medya ve tüketici ürünleri, e-ticaret, ağırlama ve lüks gibi hızlı büyüyen sektörlerden hisse toplamak üzere kurulmuş bir şirket. Wall Street Journal haberine göre anne Kris Jenner da ortak. Kim Kardashian’ın giyim firması Skims 3,2 milyar USD değerinde.
Business Insider’a göre, ikinci en kazançlı işi KKW Beauty. “Rebranding” öncesi değeri 1 milyar USD. Ailenin en genç üyesi Kylie Jenner’ın Instagram’da 350 milyondan fazla takipçisi var, dudak kitleri markası Kylie Kozmetik 600 milyon USD, hayvan testi yapmayan vegan, cilt bakım serisi “Kylie Skin” markası 16 milyon USD değerinde. Kourtney Kardashian’ın “Poosh” markası 15 milyon USD, Khloé Kardashian’ın denim markası “Good American” 12 milyon USD değerinde. Ailenin beyni anne gibi duruyor, “Jenner Communications” adlı firmasının değeri 190 milyon USD. Yetenek ajanı diye geçiyor. Şarkı söylemek, dans etmek gibi yetenekleri de eğitimleri de bulunmayan, hatta görüldüğü kadarıyla spordan uzak buzdolabına yakın yaşamlarıyla sağlıklı dahi görünemeyecek kızlardan pazarlanabilir dedikodu yaratma hünerlerini işe çevirmek yalnızca zeka değil, disiplin, cesaret… Kris Jenner, izleyenlerin “zengin ve güzel olma”nın nasıl bir şey olduğu merakını kullanan bir sihirbaz. Bir röportajında hafife alınmaması gerektiğini yıllar boyunca pazarlama ve halkla ilişkiler yaptığını söylüyor. Jenner ve beş kızının toplu olarak yaklaşık 2 milyar dolar değerinde serveti ve Instagram’da 1,2 milyardan fazla takipçisi var. Yetenek Avcısı annenin portföyünde bugün 5 mega yıldız bulunuyor. Kim bilir atladığım neler var. Yazması bile yorucu.
MEDYA
Medyayla tatlı sert dirsek teması; İyi bir iletişim stratejisinin temeli medyayla “iyi” ilişkiler. Medyayı yasaklayan, aşağılayan kurum ve liderlerin başarısı en fazla ömürleriyle sınırlı oluyor, bir de “tufan” gözüyle bakılan sonrası var ki, itibarlı hikaye yazımı sürüyor.
Kraliçe, ömrü boyunca tahtı uğruna ve profesyonel bir bakış açısıyla özel hayatından taviz vermiş olabilir, ama özelinden vermemiş. Birkaç örnek; The Sun ile müthiş bir mücadelesi var. Binlerce Dolar ve Euro’luk cezalara mahkum ettirmiş. Ama medyaya hiç küsmemiş, hiç dışlamamış… Hatta kendisini 27 yıl boyunca izleyen The Sun muhabirine elleriyle plaket verip fotoğraf çektirmeyi teklif ederek şaşırtmış.
Kardashian’ların eline su dökmek mümkün değil; Her adım bir proje; Kanye West ve Kim evliliği de bunlardan biri. Kuralları şu; kitlelerin heyecan dozu düşünce piyasaya canlandıran hikayeler sunmak. Bir diğeri krize karşılık vermek. Daha 16 yaşındayken kızlardan Kylie dudaklarını şişirince medyanın diline düşen aileyi anne aile markasını durumdan vazife çıkarmakla kurtarmış; “Kylie Lip Kit” ürünleri doğmuş. TV çekimleri sürerken hamile kalan kız hikayesi önce gizle doğru zamanda patlat diyerek sosyal medyada rüzgar estirmiş.
DOĞRU KAST
5 Mega star ve bir avcı; bir de yeri zamanı gelince aileye girip çıkan erkekler var. Aralarında kadın olmayı tercih eden eski eşi unutmamalı. Başka ailede olsa bu haber üzerdi, Kardashian’larda olayı PR’a dönüştürmek adetten. Ailenin yeni yıldızı sosyal sorumluluk fenomeni, trans birey haklarını savunuyor. Sanırım tek fiyasko karakter, yetenekleri sınırlı erkek evlat ki, onu da gözlerini kırpmadan sahneden çekmesini bilmişler.
Majestelerinin dünyasında Bir tutam Şeytan Megan, bir kaşık Çapkın Andrew, artık yeni kral ve konsol kraliçe ile cenaze merasimi detayları… bitmiyor. Büyük bir endüstri. Ülkenin turizm gelir kaynağı, halkın mutluluğu, uhusu.
Kraliçe 65+ Kraliyet ailesi bireyleri farklı yaş grupları üzerinde etkili. Kraliçe ise 65 ve üstü yaş grubunun değerlerine, duygu ve düşüncelerine tercüman oldu.
Yaşasın Kral 72 yaşındaki Majesteleri III. Charles. Sosyal duyarlılıklara sahip, edebiyat-sanat düşkünü. Şehircilik konusunda uzman. Sürdürülebilirlik neferi. İklim Krizi savunucusu. Doğaya ve Camilla’ya aşık. Kral Charles’ın siyasete karışması beklenmese de dünyayı etkileyen bu gündemde etkin olması kaçınılmaz.
“Kalplerin Prensesi”Diana’yı fiilen öldüren medya ondan bir efsane yaratmasaydı her şey Majesteleri için daha rahat olabilirdi. Ama hala etinden sütünden yararlanmasını biliyorlar.
Marilyn Monroe bir, Diana iki… Güzelliklerinin doruğunda veda ettiklerinden dondular, ölümsüz ve yaşsızlar. Diana hala ikon, cildi kırışmıyor, saçları beyazlamıyor, göbeği sarkmıyor, selülit olmuyor, kilo almıyor, yer çekimine meydan okuyor…
Yaşlı Konsort Prenses Diana’nın vaktiyle olay yaratan röportajında, “Bizimkisi 3 kişilik evlilik” itirafı Charles-Diana ve Camilla gerçeğiyle yüreklere dokunmuştu. O günden sonra Prens Charles ağzıyla kuş tutsa da masum Diana karşısında hep mağlup, Konsort Camilla hep borçlu kaldı.
Desperate Housewives tadında öne sürülen Megan ve Kate kapışması 30-40 yaş kadınları hedefliyor olmalı. Ne asil Kate ne Beyaz İngilizlerin zenci gelini, Diana’nın bıraktığı boşluğu doldurabildi.
Evdeki hesap çarşıya uymayabiliyor ama genel olarak Kraliyet hikayeleri tadından yenmiyor. İngiltere’de enflasyon, Brexit, enerji krizi… Hiçbir konu Kraliyet ailesinin bir günü kadar enteresan gelmiyor.
Showbizz! İletişimden pay almak için iletişim sektörünü kullanmak meziyet. Öğrenecek çok şeyimiz olduğunu söyleyebilirim.
