Uzun bir zamandır Dolar/TL ile ilgili birçok yerli ya da yabancı analistin yorumlarını takip ediyorum. Not ettiğim en önemli gerçek şu: Lisans eğitimini ekonomi alanında yapmamış olan ve iyi matematik bildiği için finans kurumlarında analist olarak çalışan uzmanlar, işin felsefesinden pek anlamıyorlar.
Aslında ekonomi bölümünden mezun olmak da tek başına yeterli değil. Psikoloji, sosyoloji ve felsefe temeli de lazım. Bunların üzerine iyi matematik bilmek gerekiyor. Böyle donanıma sahip bir analist fazla hata yapmaz. Hatta, yukarıda bahsettiklerim gibi 2-3 ayda bir fikir değiştirip, aynı konuda birbirine taban tabana zıt yorumlar yapmaz.
Peki, başarılı tahminde bulunmak için illa bu özelliklere sahip olmak mı gerekiyor? Cevabım hem evet hem de hayır. Mesela, sabah 06:00’da kalkıp 07:00’de ekran karşısına geçen, piyasalarla sürekli temas halinde olan, sürekli ekonomi konusunda yazılmış çalışmaları takip eden, iyi bir çevresi olan, öğlen yemeğinde bile yatırımcılara vakit ayırıp konuşan, akşam eve geldiğinde dünyanın diğer tarafındaki piyasaları takip eden, 22:30’dan geç yatmayan, vücut ve kafa sağlığını doğru bir seviyede tutmayı başaran bir kişi de pek ala isabetli öngörüler yapabilir. Ancak bu özelliğini ticari olarak kullandığından dolayı, düşüncelerini kendisine saklayacaktır. Hiçbir ciddi yatırımcı, amatörlere iyilik olsun diye düşüncelerini paylaşmaz. Eğer bir yatırımcı etrafa telkinlerde bulunuyorsa, bunu iyi niyetinden yapmıyordur. Dikkatli olmak lazım.
Yazdığımdan da anlaşıldığı gibi ekonomi eğitimi alıp üzerine sosyal bilimlerin diğer alanlarında çalışma yapmak daha doğru bir seçenek gibi geliyor. Böylelikle meselelere sadece görüş mesafeniz kadar bakmıyorsunuz. Dolayısıyla bir ay önce “Dolar/TL 3.50’ye gerileyebilir” deyip, bir ay sonra “4.00 ihtimali güçleniyor” şeklinde yorum yapmıyorsunuz.
Daha önceki raporlarımda bahsettiğim gibi, her aklı başında insan Dolar/TL’nin yükselme sebepleri ile gerileme sebeplerinin neler olabileceğini not edip, kendince bir check-list yapabilir. Eldeki şartlara bakınca Türkiye’de döviz kurlarının yükselmesinin mi, yoksa düşmesinin mi doğal olduğunu böylelikle anlayabilir. Eğer ortada doğal olmayan bir gelişme varsa, ona göre pozisyon alabilir.
“Analistler bunu yapmıyorlar mı?” diye sorduğunuzu duyar gibiyim. Pek sanmıyorum. Onlar daha çok bilgisayar ekranında türettikleri algoritma ve modellerle geleceği görmeye çalışıyorlar. Dolayısıyla karmaşık hale getirdikleri analiz setleri onları çıkmaz sokaklara yönlendiriyor.
İçerik Fabrikası-Prof. Dr. Emre Alkin
