İnsanları neyin mutlu edeceğini bir türlü anlayamadım. Dünyanın en mutlu ülkesi, Pasifik’te küçük bir ada devleti olan Vanuatu’ymuş. 209 bin nüfuslu Vanuatu’da insanlar dünya kaynaklarından pay alamayan fakir insanlar… Buna karşın kendilerini çok mutlu hissediyor ve uzun yaşıyorlarmış.
Devlet İstatistik Enstitüsü’nün 2004 yılında altı bin 714 kişi üzerinde yaptığı “Yaşam Memnuniyeti Araştırması”nda Türkiye’de mutlu olduğunu ifade edenlerin oranı nüfusun yarısından biraz az. Çok mutlu olduğunu ifade edenler sadece yüzde 9.3. Mutsuz ve çok mutsuz olanlar yüzde 12.1
Mutluluk göreceli bir duygu. Ortalama bir Amerikalı yılda bin 731 saat, ortalama bir Avrupalı yılda bin 440 saat çalışıyor. Araştırmalarda, Amerikalılar, Avrupalılardan daha mutlu ve gelecekten daha umutlu çıkıyorlar.
Afrika’da temiz su kaynağı bulunmadığı için binlerce çocuk ölüyor. Dereden su içtiği için ölümle burun buruna gelen bir Afrikalı çocuğa, ‘mutluluk nedir’ diyecek olsak “ölmemek” diye yanıt verecektir. Lübnan’dan kaçanların mutluluğu, bombalardan korunmak, güven içinde yaşamak… Mutluluk oralarda yaşamla ölüm arasına sıkışmış. Bir arkadaşımız geçtiğimiz hafta ikiz bebekleri olacağını öğrendiğinde çok mutlu oldu. Doğu’daki kız çocuklar, babaları okula gitmelerine izin verdiğinde mutluluktan uçuyor. Çok uzaklarda değil, Türkiye’de günde bir öğün sıcak yemek bulabilenler de çok mutlu… E tipi cezaevindeki genç kız üniversite sınavını kazandığında tutsaklığı kırdığı için mutlu.
Sizi ne mutlu ederdi?… Hiç düşünmediyseniz, ki şaşırmam, düşünün. Geçtiğimiz ay gazeteler iki adamın mutluluğunu konu etti. Bu iki adam, buraya kadar verdiğim örneklerle benzerlik taşımıyorlar. İkisi de hayal gücümüzü zorlayacak kadar zengin. Fakiri mutlu etmenin yolu belli de, çok zengin nasıl mutlu olur?
Dünyanın en zengin adamı Bill Gates. Dünyanın ikinci zengin adamı Warren Buffet. Bill Gates 2008 yılının Haziran ayında Microsoft’daki görevinden ayrılacağını açıkladı. Hayatı pahasına kurduğu ve “hayatının işi” diye tanımladığı Microsoft’u bırakıp hayır işleri yapmaya karar verdiğini şu sözlerle ifade etti: “Büyük risk alıyorum, çok özleyeceğim, mutluyum.” Dünyanın ikinci zengin adamı yatırım/para sihirbazı Warren Buffet, Berkshire Hataway sirketindeki, 30 milyar dolar değerindeki hisselerini Gates Vakfı’na bağışlayacağını açıkladı. Warren Buffet böyle mutlu olacağını söyledi.
İnsanlar yıllarca deli gibi çalışıp sonra zenginliklerini topluma geri verince niye mutlu olur? Bu bir vicdan rahatlatma durumu mudur? Buffet 75 yaşında. Çok zorlarsak anlayabiliriz belki. Peki ama, Gates 50, eşi Melinda 41 yaşında. Önlerinde uzun bir yaşam var. Deli mi bunlar?… Şöyle düşünmüş olabilirler mi; ‘daha fazla param olsa, bende olmayan neye sahip olabilirim?’
Toplam 37 milyar dolarlık servetinin yüzde 85’ini bağışladığını açıkladığında Fortune dergisi Buffet’a sordu: “Amansız bir hastalığa mı yakalandınız, neden bu kadar çok parayı, üstelik gidip sizden daha zengin bir adamın kurduğu vakfa bağışladınız. Ölüyor musunuz?”
Buffet yeni sağlık taramasından geçtiğini, domuz gibi olduğunu söylemiş. Warren-Susie çifti 1952 yılında evlenmiş. Warren o yıl eşine “ben çok zengin olacağım” demiş. Susie, yerinden sıçrayıp boynuna sarılacak sanmış, yanılmış. Warren, eşinin ya inanmadığını ya da çok umursamadığını söylüyor. Bu iddialı açıklamasını ise şu düşünceyle ifade ediyor: “Ben doğru akıl, doğru bilgi, doğru vizyonla doğru zamanda ve doğru yerdeydim. Zengin olmamam mümkün değildi” diyor. Çok zengin olan Buffet, mutluluğun tarifini yıllar sonra yapmış; başkalarına yardım etmek.
Buffet çifti servetlerini bağışlamaya karar verdiklerinde, oluşturdukları takvim Buffet’nin ölümünden sonra harekete geçecekti. Üç yaş genç olan Susie, Warren’dan daha uzun yaşayacak ve serveti o dağıtacaktı. Evdeki hesap çarşıya uymamış. Susie kocasından erken ölmüş. Buffet fikir değiştirdi ölümü beklemeyecek. Aslında Buffet’ların kurucusu olduğu birkaç vakıf var. Şaşırtıcı olan da bu… Bunlardan biri Buffet ailesinin üç çocuğu tarafından kurulmuş, diğeri eşinin adını taşıyor.
Buffet servetinin çoğunu Gates’lere küçük bir kısmını çocuklarına ve aile vakıflarına aktaracakmış. “Neden kendi çocuklarınıza değil?” diye soranlara, 20 yıl önce Fortune dergisine verdiği röportajı anımsatıyor: “…çok zengin bir adamın çocuklarına, hiçbir şey yapmak zorunda kalmayacak kadar büyük bir servet bırakması yanlıştır; çocuklara bir şeyler yapabilecek kadar servet bırakmak yeterlidir.” Buffet, “Neden Gates’ler?” sorusuna ise “Eğer çok paranız varsa, bu parayı sizden daha iyi kullanacak birilerini bulmuşsanız, serveti onlara devretmek son derece normaldir” diye yanıt veriyor.
Bill ve Melinda Gates’ın, Gates Vakfı’na bugüne kadar aktardığı para 26 milyar dolar. Yönetim kuruluna da girecek olan Buffet 30 milyar doları hedefliyor. Böylece Gates Vakfı, Disney, Dell, Honda kadar finansal büyüklüğü olan bir kuruluş haline gelecek. Buffet’nin bağışı, yıllık bir buçuk milyar dolarlık parçalar halinde vakfa aktarılacak. Her yıl yüzde 5 oranında azalacak. Berkshire Hataway hisselerinin her yıl yüzde 6 prim yapması öngörülüyor. Büyüklüğü hayal etmek isterseniz; Gates Vakfı’nı bir ülke olarak düşünün, pek çoğuyla boy ölçüşebilir.
Sizi en çok ne mutlu ederdi, düşündünüz mü?
